Nie istnieją odgórne regulacje odnośnie tworzenia prawa lokalnego / konsultacji społecznych. Niektóre gminy wprowadzją regulaminy, tworzą wytyczne usprawniające ten proces. My prezentujemy 5 istotnych elementów, dzięki którym jakość tworzenia prawa lokalnego z obywatelkami i obywatelami może ulec znaczącej poprawie.
Obywatele powinni:
- …wiedzieć, że mogą to prawo współtworzyć
Potrzebna jest szeroka kampania informacyjna – nie tylko w mediach zarządzanych przez tworzącego prawo (Biuletyn Informacji Publicznej, własna strona www, własny kanał w mediach społecznościowych), ale prawdziwa kampania dopasowana kanałami i zasięgiem do odbiorców i tematu.
- …wiedzieć, że mogą to prawo REALNIE tworzyć
Zatem decyzja nie jest jeszcze podjęta, a mieszkańcy otrzymują pakiet informacji niezbędny do podjęcia odpowiedzialnej decyzji. Przez „pakiet informacji” należy rozumieć wszystkie materiały źródłowe, raporty, badania, i analizy w posiadaniu których jest organ tworzący prawo. Dodatkowo, jeśli w trakcie pytania mieszkańców o opinię, następuje zmiana to nowe informacje należy również udostępnić. Obywatele powinni mieć także wystarczającą ilość czasu niezbędną do zapoznania się z materiałami.
- …mieć możliwość przekazania swoim spostrzeżeń w wygodnej dla SIEBIE formie
Email, formularz on-line, telefon, skrzynka kontaktowa – im więcej kanałów wskaże organizator konsultacji/ procesu - tym lepiej. Warto, aby ta samą drogą obywatel mógł uzyskać odpowiedź na zadane pytania (np. jakaś część materiałów jest niejasna i obywatel pyta aby się upewnić czy dobrze zrozumiał).
- …mieć możliwość spotkania się z władzami
Możliwość spotkania osób odpowiedzialnych za cały proces/ ostateczną decyzję jest niezwykle ważne dla zbudowania wiarygodności całego działania. Daje to możliwość zadania pytań osobiście oraz stwarza podstawy do współodpowiedzialności za proces.
- …mieć możliwość zapoznania się ze wszystkiego zgłoszonymi propozycjami i opiniami
Chodzi o zebranie wszystkich zgłoszonych (wszystkimi kanałami!) uwag, propozycji i opinii oraz odniesienie się do nich. Do każdej. Merytorycznie i rzeczowo wyjaśniając czy dana propozycja jest możliwa do wdrożenia czy nie, a jeśli nie, to dlaczego. Warto tutaj pisać „ludzkim” językiem zamiast formułować odpowiedź w stylu: „propozycja niezgodna z rozporządzeniem ministra X z dnia Y, D.U. abc”. Raport należy potraktować jako kolejny etap uczenia się mieszkańców jak tworzyć prawo.
grafika: RhondaK Native Florida Folk Artist (CC0)